یکی از گیاهان منحصر به فرد که از قدیم تاکنون بسیار در طب سنتی استفاده شده و در بین مردم محبوبیت زیادی دارد گیاه گل گاوزبان است که در کتب قدیم به لسان الثور از آن ذکر شده است و دارای فواید زیادی برای آرامش اعصاب، درمان سرطان، زیبایی پوست و ... می‌باشد که در در این مقاله به انواع گل گاه زبان و خواص فوق‌العاده آن اشاره خواهیم کرد.

گل گاوزبان دارای طبع گرم و تر است و این گیاه سرشار از نیترات پتاسیم، رزین‌ها، مالات کلسیم، منگنز، منیزیم، اسید فسفریک و آلانتوئین، اسید گاما لینولئیک، کولین، ویتامین‌های B، ویتامین C، منیزیم، کلسیم، آهن و پتاسیم می‌باشد. برای بهره بردن از خواص درمانی این گیاه،  گل ها و برگ های گل گاو زبان را خشک می کنند و از آن برای تهیه چای و دمنوش و عرق گل گاو زبان استفاده می کنند.

انواع گیاه گل گاوزبان

گل گاوزبان ایرانی:

این نوع از گل گاوزبان شبیه گل انار است و به رنگ لاجوردی و تخم آن حلقوی شکل و لعابی است که در دامنه‌های البرز و کوه های الموت (قزوین) یافت می‌شود و دارای گل‌هایی درشت‌تر از گیاه گاوزبان اروپایی است. گل‌های گل‌گاوزبان ایرانی درشت‌تر از گل‌های گیاه گاوزبان اروپایی است.

گل گاو زبان الموت، بهترین گل گاوزبان ایرانی

گیاه گاوزبان اروپایی:

 این گیاه با گل‌های کوچک و آبی روشن، خاص کشورهای اروپایی بوده و نمونه ایرانی آن در اصفهان و آذربایجان یافت می‌شود. از نظر ظاهری اندکی شبیه گل گاوزبان ایرانی است اما از نظر خواص متفاوت است. 

در هنگام خرید گل گاوزبان بسیار دقت شود که چه نوعی خریداری می‌شود زیرا گیاه گاوزبان اروپایی خواص گل گاوزبان اصلی (ایرانی) را نداشته و در عوض فواید دیگری دارد که در قدیم اروپایی‌ها به تدریج به آن‌ها پی بردند. از طرفی سرشاخه، گل و برگ اين گياه اروپایی داراي مقداری شوره بوده که عرق و ادرار را زياد می‌کند در حالی که گل گاوزبان ایرانی این مشخصه را ندارد.

یک نمونه از گل گاوزبان اروپایی

نحوه کشت گل گاوزبان ایرانی

این گیاه به صورت کاملا خودرو در دامنه کوه‌های البرز  و الموت رشد می‌کند و از اردیبهشت تا شهریور گل می‌دهد.  در این منطقه‌ی حاصلخیز می‌توان ریشه این گیاه را کاشت و به تولید گل‌ گاوزبان در مقیاس انبوه‌تری رویآورد که بسیاری از مردمان مناطق الموت و همچنین بخش اشکورات در استان گیلان که در دامنه‌ی کوه‌های البرز قرار دارند، به این کار مشغول هستند و گل گاو زبان بسیار مرغوبی تولید می‌کنند. 

تولید گل گاو زبان در اشکور، از مناطق کوهپایه‌ای در استان گیلان

نکته جالب توجه این است که این گیاه در دامنه سایر کوه‌های کشور رشد نمی‌کند و حتی چندی پیش کارشناسان خارجی بذر اين گياه را به کشورهای ديگر برده‌اند، ولی با کوشش فراوان نتوانسته‌اند آن را به خوبی عمل آورند، زيرا اين گياه فقط در زادگاه اوليه خود سبز می‌شود.

چند نمونه از خواص گل گاوزبان

در این مقاله سعی بر این است که خواص اعجازانگیز گل گاوزبان ایرانی معرفی گردد.

۱. گل گاو زبان، آرامبخش مشهور

یکی از ویژگی‌های بارز این گیاه که همه‌یما می‌شناسیم، تقویت اعصاب و روان است و از قدیم به منظور کاهش استرس و ترس و مشکلات کم‌خوابی و بی‌خوابی از دم کرده این گیاه استفاده می‌شده است.

۲. گل گاوزبان و درمان سرماخوردگی

به منظور کاهش سرفه‌های شدید در فصل سرما می‌توان از این گیاه به صورت دمنوش استفاده کرد. همچنین جهت از بین بردن ورم حفره‌های بینی، گرفتگی صدا، درد گلو و درمان ناراحتی‌های مجاری تنفسی در هنگام سرماخوردگی بسیار مفید است.

دمنوش گل گاوزبان خواص معجزه‌آسایی دارد

۳. پیشگیری از سرطان

گیاه گل گاوزبان به دلیل داشتن منیزیم از سرطان هایی چون کبد، پستان و پروستات پیشگیری می کند.

۴. بهبود بیماری‌های پوستی

به منظور نرم کردن پوست‌های خشک و درمان خارش پوستی بایستی مقداری از روغن گل گاوزبان را به پوست مالیده و این عمل را تا بهبود کامل پوست تکرار نمایید.

سایر خواص گل گاوزبان به طور مختصر به شرح زیر می باشد:

• تصفیه کننده خون است
• کاهش دهنده تب است
• خاصیت ضد التهاب و ضد حساسیت دارد
• نشاط آور است و دلهره را کاهش می دهد

نحوه مصرف گل گاوزبان

یکی از روش های مصرف این گیاه مفید دمنوش آن است بدین منظور مقدار ۱۵ گرم از این گیاه را داخل مقداری آب جوش ریخته و بگذارید دم بکشد و بعد از هر وعده غذایی با قند یا شکر میل نمایید.

موارد منع مصرف گل گاو زبان

درست است که داروهای گیاهی دارای فواید زیاد و درمان کننده‌ی بسیاری از امراض هستند اما همین داروهای گیاهی می‌توانند در صورت استفاده‌ی زیاد عوارضی هم داشته باشند که اگه دقت نشود مشکل ساز می شوند. به عنوان مثال افراد مبتلا به فشار خون بهتر است گل گاوزبان را به همراه لیمو عمانی مصرف کنند زیرا گل گاوزبان باعث مقداری افزایش در فشار خون می‌شود. همچنین مصرف این گیاه به دلیل وجود آلکالوئید برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود.